Jump to content

Նիկոլա դը Կոնդորսե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նիկոլա դը Կոնդորսե
ֆր.՝ Marie-Jean-Antoine Nicolas de Caritat, marquis de Condorcet[1]
 
Կուսակցություն՝ Ժիրոնդիստներ
Կրթություն՝ Փարիզի միջնադարյան համալսարան
Մասնագիտություն՝ փիլիսոփա, մաթեմատիկոս, տնտեսագետ, քաղաքական գործիչ, քաղաքագետ, կենսագիր, սոցիոլոգ և գրող
Դավանանք աթեիզմ
Ծննդյան օր սեպտեմբերի 17, 1743(1743-09-17)[2][1][3][…]
Ծննդավայր Ռիբմոն, Պիկարդիա, Ֆրանսիայի թագավորություն[4][5]
Վախճանի օր մարտի 28, 1794(1794-03-28)[2][1][3][…] (50 տարեկան)
Վախճանի վայր Բուլ-լա-Ռեն, Առաջին ֆրանսիական հանրապետություն[5][1]
Թաղված Պանթեոն (Փարիզ)[6]
Քաղաքացիություն  Ֆրանսիա
Ի ծնե անուն ֆր.՝ Marie Jean Antoine Nicolas de Caritat de Condorcet[1]
Ամուսին Սոֆիա դը Կոնդորսե[7]
Զավակներ Elisa de Caritat de Condorcet?[8]
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ

Մարի Ժան Անտուան Նիկոլա դը Կոնդորսե (ֆր.՝ Marie Jean Antoine Nicolas de Caritat, marquis de Condorcet, սեպտեմբերի 17, 1743(1743-09-17)[2][1][3][…], Ռիբմոն, Պիկարդիա, Ֆրանսիայի թագավորություն[4][5] - մարտի 28, 1794(1794-03-28)[2][1][3][…], Բուլ-լա-Ռեն, Առաջին ֆրանսիական հանրապետություն[5][1]), մարքիզ, ֆրանսիացի փիլիսոփա-լուսավորիչ, մաթեմատիկոս, սոցիոլոգ և քաղաքական գործիչ։

Մաթեմատիկական աշխատանքների համար 1769 թվականին ընտրվել է գիտությունների ակադեմիայի անդամ, 1782 թվականից՝ ֆրանսիայի ակադեմիայի անդամ։ Աշխատակցել է «Հանրագիտարանին»։

Esquisse d'un tableau historique des progres de l'esprit humain, 1795

1791 թվականին ընտրվել է օրենսդրական ժողովում։ Կոնվենտ է ներկայացրել սահմանադրության իր ժիրոնդիստական նախագիծը։ Ռոբեսպիեռի կառավարությունը Կոնդորսեին մեղադրել է դավադրության մեջ և հեռակա դատապարտել մահվան։

1794 թվականին ձերբակալվել է. խուսափելով հրապարակային մահապատժից՝ ինքնասպան է եղել։ Կոնդորսեն դեիզմի և սենսուալիզմի կողմնակից էր։ Պատմության զարգացումը բացատրել է մարդկային բանականության անսահման հնարավորությամբ։ Տնտեսագիտական հարցերում հետևել է ֆիզիոկրատներին։

Կոնդորսեն բնական իրավունքի կողմնակից էր։ Պաշտպանել է մասնավոր սեփականությունն ու գույքային անհավասարությունը, այն համարել անհրաժեշտ, նույնիսկ՝ օգտակար։ Պահանջել է ազգերի միջև անհավասարության ոչնչացում, պատերազմը համարել չարիք։ Կոնդորսեի գաղափարներն ունեցել են առաջադիմական նշանակություն, հատկապես Ռեստավրացիայի դարաշրջանում։

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիկոլա դը Կոնդորսե» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 569